Avrupa Lastik Continental

Teknik Servis

ERKEN AŞINMATANIM
Yeni takılan lastikteki aşınmanın önceki lastiklerle kıyaslandığında daha fazla olması durumudur. Bu konu iyi bir araştırma, inceleme gerektirir. Bu konuya "lastik nasıl ve neden aşınır?" sorusuyla girelim. Yere temas eden alanda düzleşme:

Dairesel şekilli lastiğin yük baskısıyla yere temas eden yüzeyinde oluşan düzleşme aşınmanın şiddetini artırır. Lastiğin çevresini 360 adet noktalar bütünü oluşturur. Bu noktalardan; örneğin, A noktası B noktası ile aynı düzleme geldiğinde maksimum düzeyde esneme yapar, Böylece, serbest yarıçap yüklü yarıçapa dönüşür. Açısal dönme hızları A ve B noktalarında aynı olduğundan A noktasının temas hızı B noktasının hızına düşer. Bu nedenle, A noktası B noktası ile arasındaki farkı kayarak kapatır. Bu da, lastik taban kauçuğunun en önemli aşınma sebebidir. Bu düzleşen alan ne kadar fazlaysa lastik o denli hızlı aşınır.

Lastik aşınması; zemin ile taban kauçuğu arasında oluşan sürtünme/kayma sonucu ortaya çıkar. Bu tip kaymalar her hız için geçerlidir, hız arttıkça kısmi kayma artar ve lastik aşınması hızlanır.

DIŞ FAKTÖRLER

1- Yol
Yol tipi (asfalt, stabilize)

·Güzergah (viraj, yokuş)
·Yolun eğimi (balık sırtı)

Lastiklerin ömrünü etkileyen önemli faktörlerden biri, lastiğin kullanıldığı yol tipidir. Karayollarının yapımında kullanılan malzemelerin cinsi ile yol yüzeylerinin düzgün veya pürüzlü olması lastik ömrünü etkileyen önemli faktörlerin başında gelir. Yol tipinin lastik ömrüne etkisi, lastiğin yere temas ettiği alanda birim alana düşen yükün farklı olarak dağılması neticesinde ortaya çıkar. Düzgün asfaltta 100 kabul edilen lastik ömrünün, aracın diğer yol yüzeylerinde kullanımında kısaldığı üstteki grafiklerde gösterilmiştir. Sürekli olarak taşlı yolda çalışan lastiklerin ömrü, düzgün pürüzsüz asfaltta çalışan lastiklere oranla % 80 azalmaktadır.

2- Araç Özellikleri

·Aracın gücü (70 HP, 105 HP, 450 HP)
·Tahrik aksı (ön, arka, 4X4)
·Araç geometrisi (Ön arka düzen açıları rot, kamber...)

Aracın gücü, önden çekişli, arkadan itişli veya her iki akstan tahrikli olması lastiklerin aşınmasını önemli ölçüde etkiler. Lastikler aracın gücünü yola aktaran organlar olduğu için motordan tekerleklere gelen tork ne kadar fazla ise lastiklerin aşınması o oranda fazla olacaktır. Tahrik olan akslardaki lastikler diğerlerine göre daha hızlı bir aşınma gösterirler. Özellikle gücü ve dolayısıyla akselerasyonu ve hızı fazla olan spor otomobillerin lastik ömrü standart otomobillere göre çok daha az olur. Bunun yanında her araç için farklı değerlerde olan tekerlek açıları (kaster, kamber, toe...) da lastik aşınmasını doğrudan etkiler.

3- Ortam Koşulları

·Ortam sıcaklığı
·Nem ve yağmur

Çalışan lastikler ısınır. Yük altında dönen lastik, bir yandan mekanik enerjinin ısı enerjisine dönüşmesiyle ısınmakta, öte yandan da bu ısıyı çevresine vererek soğumaktadır. Çalışmaya başladıktan bir süre sonra, lastik belli bir sıcaklığa yükselecek ve çalışma şartları değişmediği sürece bu sıcaklık civarında kalacaktır. Lastiğin ısı dengesine ulaşacağı sıcaklık derecesi, kendi yapısına bağlı olduğu kadar, çevre şartlarıyla da ilgilidir.

SÜRÜCÜNÜN ETKİSİ

1- Hız
Lastik ömrünü etkileyen diğer önemli bir faktör de hızdır. Aşırı hız lastiklerde aşırı ısınmaya ve buna bağlı olarak aşınma mukavemetinin azalmasına neden olmaktadır. Lastiklerin yanağında belirtilen azami yük ve hız limitinin üzerine çıkılması, lastik ömrünü kısaltacağı gibi sürüş güvenliğini de tehlikeye sokar

2- Lastiklere Gelen Yük
Lastiklerin devamlı azami yük limitlerinde kullanılması, lastiğin beklenenden daha kısa bir sürede hizmet dışı kalmasına neden olur.

3- Lastiklerin Şişirme Basıncı
Aracı taşıyan lastik değil içindeki basınçlı havadır. Lastikler ise bu havayı tutan dayanıklı kılıftlardır. Havanın öngörülenden düşük olması ezilme, kırılma ve düzensiz aşınmaya yol açar, yol tutuşu azaltır, yakıt tüketimini artırır, kontrolü zorlaştırır, havanın yüksek olması ise aşırı titreşime ve zıplamalara neden olarak sürüş güvenliğini azaltır. Lastik havaları uygun hava saati (manometre) ile soğuk iken araç üreticisi firmanın tavsiye ettiği değerlerde ayarlanmalıdır. Yolculuk esnesında verilen mola sonunda (minimum 1 saat) lastik şişirme basıncı kontrolü yapılmalıdır.

4- Aracın Kullanım Biçimi ve Mekanik Bakımı
Aracın sert kullanılması, virajlara sert girilmesi, ani kalkışlar ve frenlemeler lastiğin ömrünü olumsuz etkiler. Duruş ve kalkışlar ne kadar fazla ise aşınma da o oranda hızlı olur.

Aracın mekanik bakımının düzenli yapılmaması durumunda, ön takımlarında, yürüyen aksamındaki herhangi bir problemden lastikler olumsuz etkilenir. Araç ön ve arka düzenindeki bozukluklar ve tolerans dışı tekerlek açıları (kamber, toe...) sürüş konforunu azaltırken, lastiklerin anormal (dengesiz) ve hızlı aşınmalarına neden olur. Bu gibi durumlarda lastikler kısa sürede hizmet dışı kalırlar. Yine bu ayarların bozuk olmaları; aracın sağa/sola çekmesine, direksiyonun ağırlaşmasına, düzensiz aşınmalara, dönüşlerde direksiyonun toplamamasına, lastik sesinin artmasına ve yol tutuşun azalmasına yol açacağı için ön ve arka düzen ayarlarının periyodik olarak yetkili ve uzman servislere kontrol ettirilmesi ve gerekiyorsa düzelttirilmesi gerekir.

5- Lastik Bakımı
Lastiklerin bakımı oldukça basit ve kolaydır. Sağladığı yarar ise küçümsenemez ölçüde fazladır. Lastikte koruyucu bakım, aracın alımı ile başlar. Her gün araca binmeden önce tüm lastiklerin göz ile kontrolü, istenmeyen sürprizlerle karşılaşma olasılığını en aza indirecektir. Kesilme, hava kaybı, yırtılma, darbe izi, balon gibi şişme... gibi olumsuzluklar gözle kontrol esnasında yakalanmış olur.

VİRAJLARDA OLUŞAN YANAL KAYMALAR

Virajlarda oluşan yanal kaymalar, virajın keskin/uzun olmasına, araç toplam yüküne ve giriş hızına bağlı olarak artar ya da azalır.

Kayma Açısı
Lastik, yanal kuvvetlerin etkisiyle, direksiyon ile verilen yönden farklı bir yöne doğru kayarak gitmek ister. Bu şekilde sürünerek döner ve viraj açısına ve hıza bağlı olarak değişen, aşırı bir sürtünme kuvvetine maruz kalır.